De fiets wordt niet alleen gebruikt als transportmiddel of wedstrijdmateriaal, maar ook voor een groot deel als een middel van ontspanning en vermaak. Vooral in een grote fietslanden als Nederland en België bestaan er een groot aantal fietsroutes door het hele land. Wanneer Nederlanders op binnenlandse vakanties gaan, komt het veel voor dat zij hun eigen fietsen mee nemen of ergens anders fietsen huren. Deze fietsvakanties zijn erg populair onder Nederlanders, maar ook onder Vlamingen. Er zijn kilometers en kilometers aan recreatie fietspaden op Nederlandse en Belgische grond te vinden.

Uit een onderzoek van de ANWB is gebleken dat de fietspaden van Nederland worden beoordeeld met een 7,6 op het gebied van comfort en vermaak. Drenthe scoort als provincie het hoogst met een cijfer van 8,4. De populairste fietsroutes van Vlaanderen zijn Leierstreekroute, de Kastelenroute en de Canteclaerroute.

De fietsen die gebruikt worden voor het recreatief fietsen hebben over het algemeen vrij weinig te maken met de bevordering van snelheid. Het belangrijkste aan een recreatiefiets is de comfort van het model. De fietsen zijn het liefst modellen de niet al te veel wegen, maar vooral een vorm hebben die het fietsen makkelijk maakt. Recreatie fietsers leggen de fietsroutes niet snel af. In plaats daarvan nemen zij goed hun tijd om om hen rond te kijken, wat betekent dat de fiets geschikt moet zijn voor langdurig, comfortabel gebruik.

De meeste mensen kijken vooral naar de zadels van de fietsen. De meest comfortabele zadels zijn de brede gel zadels die goede ondersteuning geven aan de billen tijdens het fietsen.

De fietsvakantie is een vorm van vakantie waar alle afstanden die worden gemaakt, met de fiets worden afgelegd. Het fietsen is hierbij het doel van de vakantieen niet slechts een deel ervan. Tussen het fietsen door verblijven fietsers vaak op campings, hostels, hotels of bij gastgezinnen die fietsers graag willen helpen bij het behalen van hun doel.

Er zitten geen eisen aan het soort fiets wat vakantiefietsers afleggen. Dit wordt gedaan op de fiets die de fietser zelf het fijnst vindt. Of je het nu op een racefiets, een hybridefiets of een mountainbike doet, zolang de fiets beschikt over een geschikte bagagedrager is iedere fiets een goede vakantiefiets.

Vooral onder de Europeanen is de fietsvakantie erg populair, maar er zijn ook mensen die naar Amerika afreizen om van de oostkust naar de westkust te fietsen. Vakantiefietsers reizen soms ook naar Australië om dit te doen.